Kwas foliowy metylowany to aktywna forma witaminy B9, która odgrywa niezwykle istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Szczególne znaczenie ma u kobiet w wieku rozrodczym i w ciąży, gdyż odpowiada za prawidłowy rozwój układu nerwowego dziecka i zmniejsza ryzyko poważnych wad wrodzonych. W artykule wyjaśniamy, czym różni się metylowany kwas foliowy od tradycyjnego, jakie są jego naturalne źródła, dlaczego suplementacja jest tak ważna w planowaniu ciąży oraz jakie preparaty dostępne w Aptece Rosa warto wybrać, aby skutecznie zadbać o zdrowie mamy i dziecka.
Kluczowe punkty
- Kwas foliowy metylowany to aktywna, lepiej przyswajalna forma folianu, która omija proces przemiany w organizmie, dlatego sprawdza się u osób z polimorfizmem genu MTHFR. Dzięki temu jest skuteczniejszy niż standardowy kwas foliowy.
- Suplementacja folianów powinna rozpocząć się minimum 6 tygodni przed planowaną ciążą i być kontynuowana przynajmniej do końca II trymestru. Regularne przyjmowanie zmniejsza ryzyko wad cewy nerwowej u płodu.
- Naturalne źródła folianów to zielone warzywa liściaste, rośliny strączkowe, owoce cytrusowe i pełnoziarniste produkty zbożowe. Niestety obróbka termiczna znacznie zmniejsza zawartość kwasu foliowego w żywności.
- Bezpieczeństwo stosowania kwasu foliowego metylowanego jest wysokie, a dotychczasowe badania nie wykazały istotnych działań niepożądanych, choć temat wciąż pozostaje przedmiotem obserwacji naukowej.
Dlaczego kwas foliowy metylowany ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i ciąży?
Kwas foliowy, zaliczany do witamin z grupy B, bierze udział w syntezie DNA, podziale komórek oraz w procesach krwiotwórczych. Jego aktywna postać, czyli kwas foliowy metylowany, działa bez konieczności przemiany w wątrobie. To szczególnie ważne dla osób z mutacją genu MTHFR, u których standardowy kwas foliowy nie jest w pełni metabolizowany.
U kobiet w ciąży suplementacja folianów jest niezbędna, ponieważ niski poziom tych związków zwiększa ryzyko wad cewy nerwowej u dziecka. Regularne przyjmowanie kwasu foliowego metylowanego wspiera prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu i zmniejsza ryzyko poważnych powikłań.
W jakich produktach znajdziemy foliany i dlaczego dieta nie zawsze wystarcza?
W naturalnych produktach spożywczych kwas foliowy występuje w postaci folianów, których pochodną jest także zmetylowana forma (metafolina). Sama nazwa „folian” pochodzi od łacińskiego słowa folium oznaczającego liść, co nie jest przypadkiem – to właśnie zielone warzywa liściaste są najbogatszym źródłem tych związków. Do produktów o wysokiej zawartości folianów należą m.in. szpinak, sałata, jarmuż, kapusta i brukselka. Duże ilości można znaleźć również w kalafiorze, szparagach, brokułach i awokado.
Foliany obecne są też w roślinach strączkowych, takich jak bób, groch i soczewica, a także w burakach, pomidorach, pestkach słonecznika, orzechach oraz owocach cytrusowych. Cennym źródłem są także produkty pełnoziarniste, np. pieczywo razowe i kasze. Foliany występują ponadto w niektórych produktach pochodzenia zwierzęcego tj. wątróbka, jaja czy sery.
Trzeba jednak pamiętać, że foliany są wrażliwe na wysoką temperaturę i promieniowanie słoneczne. Podczas przechowywania ulegają utlenianiu, co obniża ich przyswajalność. Obróbka kulinarna, taka jak gotowanie czy pieczenie, powoduje straty sięgające nawet 40–70%. Dlatego najlepiej spożywać warzywa i owoce na surowo, a ich zapasy przechowywać w chłodnym i ciemnym miejscu.
Ze względu na nietrwałość folianów, suplementacja u kobiet w ciąży pozostaje najskuteczniejszym sposobem na utrzymanie odpowiedniego poziomu kwasu foliowego w organizmie.
Czym różni się metylowany kwas foliowy od standardowego i kto powinien go stosować?
Kwas foliowy (witamina B9) to związek niezbędny dla prawidłowego rozwoju płodu. Jego niedobór może prowadzić do poważnych wad cewy nerwowej, takich jak rozszczep kręgosłupa, bezmózgowie czy wady mózgowia. Dlatego utrzymanie odpowiedniego poziomu tej witaminy jest szczególnie istotne u kobiet planujących ciążę oraz będących we wczesnych jej etapach.
W organizmie człowieka klasyczny kwas foliowy ulega przemianie w wątrobie do aktywnej formy kwasu 5-metyltetrahydrofoliowego (5-MTHF, metafoliny). Proces ten zachodzi dzięki enzymowi reduktazie metylenotetrahydrofolianowej (MTHFR). Dopiero ta forma jest biologicznie czynna, trafia do krwiobiegu i uczestniczy w licznych procesach metabolicznych, m.in. w syntezie DNA, podziale komórek czy produkcji krwi.
Problem pojawia się u osób z polimorfizmem genu MTHFR, u których przemiana kwasu foliowego w aktywną postać przebiega nieprawidłowo. W takim przypadku skuteczność suplementacji zwykłym kwasem foliowym jest ograniczona. Zastosowanie kwasu foliowego metylowanego omija tę barierę metaboliczną. Substancja jest od razu aktywna i gotowa do działania. Dzięki temu zwiększa biodostępność, zapewnia skuteczniejszą ochronę rozwijającego się płodu oraz wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu kobiety w ciąży.
Co ważne, dotychczas nie stwierdzono działań niepożądanych związanych ze stosowaniem metylowanej formy kwasu foliowego, jednak temat ten nadal jest przedmiotem badań naukowych.
Inne korzyści z suplementacji kwasu foliowego metylowanego
Kwas foliowy metylowany odgrywa istotną rolę nie tylko w procesach krwiotwórczych, lecz także w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Foliany uczestniczą w podziale i dojrzewaniu białych krwinek, czyli głównych komórek odpowiedzialnych za mechanizmy obronne organizmu. Dzięki temu wspierają produkcję limfocytów, które rozpoznają i neutralizują drobnoustroje chorobotwórcze. Niedobór kwasu foliowego może prowadzić do osłabienia odporności, zwiększonej podatności na infekcje oraz spowolnionej regeneracji po chorobie. Regularna suplementacja metylowanego kwasu foliowego wspomaga prawidłowe działanie układu immunologicznego, zwłaszcza w okresach zwiększonego obciążenia organizmu, takich jak stres, przemęczenie czy rekonwalescencja.
Równie ważny jest jego wpływ na układ nerwowy. Kwas foliowy uczestniczy w syntezie neuroprzekaźników tj. serotoniny, dopaminy i noradrenaliny, które odpowiadają za nastrój, koncentrację czy zdolność uczenia się. Utrzymanie prawidłowego poziomu folianów wspiera przewodnictwo nerwowe i regenerację komórek mózgu, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie poznawcze. Niedobór witaminy B9 może prowadzić do rozdrażnienia, zaburzeń snu, problemów z pamięcią, a nawet stanów depresyjnych.
Metylowana forma kwasu foliowego, dzięki wysokiej biodostępności, skuteczniej wspiera zarówno układ odpornościowy, jak i układ nerwowy, umożliwiając pełne wykorzystanie jego właściwości ochronnych. Regularna suplementacja tej formy witaminy B9 pomaga utrzymać równowagę psychiczną, odporność na stres oraz naturalną barierę immunologiczną organizmu.
Jakie suplementy z kwasem foliowym metylowanym wybrać i jak je dawkować?
Dobór odpowiedniego preparatu z kwasem foliowym metylowanym powinien być uzależniony od indywidualnych potrzeb organizmu, wieku, stylu życia oraz ewentualnych zaburzeń metabolicznych. Suplementy z aktywną formą folianu są zalecane nie tylko kobietom w wieku rozrodczym, ale także osobom dorosłym, u których występuje zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B9 np. w okresach osłabienia odporności, przewlekłego stresu, intensywnej pracy umysłowej czy rekonwalescencji po chorobie. Standardowa profilaktyczna dawka kwasu foliowego wynosi 0,4 mg dziennie, jednak w przypadku mutacji genu MTHFR lub zaburzeń wchłaniania może być konieczne sięgnięcie po preparaty zawierające metafolinę (L-5-MTHF). Dzięki temu metylowany kwas foliowy działa szybciej i skuteczniej, wspierając procesy krwiotwórcze, odpornościowe oraz układ nerwowy.
W Aptece Rosa dostępne są różnorodne suplementy zawierające aktywną formę folianu. ActiFolin 0,8 mg to suplement zawierający metylowany kwas foliowy w podwyższonej dawce, rekomendowany w okresie ciąży, jak i w stanach zwiększonego zapotrzebowania na witaminę B9. Neofolic aktywny kwas foliowy wyróżnia się wysoką przyswajalnością i jest odpowiedni dla kobiet z zaburzeniami metabolizmu zwykłego kwasu foliowego. NATURELL Folian Forte dostarcza aktywnej formy folianu o wysokiej biodostępności, co sprawia, że różni się od standardowych suplementów. Warto także wspomnieć o kompleksach witaminowych, takich jak Femibion, który łączy klasyczny kwas foliowy z metafoliną oraz dodatkiem witamin z grupy B i DHA, czy Pueria, zawierająca foliany, jod, cholinę, witaminę D3 i inne składniki wspierające przebieg ciąży.
Wszystkie te preparaty można kupić bez recepty, a wygodną opcją jest zamówienie online w Aptece Rosa. Sprawdź naszą ofertę w kategorii zdrowa ciąża, gdzie dostępne są najlepsze witaminy dla kobiet w ciąży i planujących ciążę.
Kwas foliowy dla przyszłych mam, kobiet w ciąży i nie tylko
Podsumowanie
Kwas foliowy metylowany stanowi kluczowe wsparcie dla kobiet planujących ciążę oraz będących w jej pierwszych miesiącach. Dzięki lepszej biodostępności skuteczniej niż klasyczna forma wspiera rozwój układu nerwowego dziecka, a suplementacja zmniejsza ryzyko wad cewy nerwowej. Choć foliany można znaleźć w diecie, ich nietrwałość sprawia, że suplementacja jest niezbędnym elementem profilaktyki. Wybór preparatów od klasycznych suplementów po złożone kompleksy witaminowe powinien być dostosowany do potrzeb pacjentki i najlepiej uzgodniony z lekarzem lub farmaceutą. Regularne stosowanie kwasu foliowego to prosta, a jednocześnie niezwykle skuteczna inwestycja w zdrowie mamy i dziecka.
Bibliografia
- Instytut Matki i Dziecka. „Znaczenie suplementacji folianów w profilaktyce wad cewy nerwowej”. Warszawa, 2021.
- Medycyna Praktyczna – Ciąża i poród. Suplementacja kwasu foliowego. Dostępne na: https://www.mp.pl.
- Ministerstwo Zdrowia. „Suplementacja kwasu foliowego – zalecenia dla kobiet planujących ciążę i ciężarnych”. Warszawa, 2023.