Laktuloza – właściwości, historia i zastosowanie

Preparaty z laktulozą dostępne na polskim rynku – przegląd wybranych leków

• Lactulosum Polfarmex, syrop (7,5 g/15 ml), opakowanie 150 ml
• Lactulose-MIP, syrop (9,75 g/15 ml), butelka 500 ml
• Duphalac Fruit, roztwór doustny 667 mg/ml, pojemność 500 ml
• Lactulose-MIP, syrop (9,75 g/15 ml), opakowanie 1000 ml
• Duphalac, roztwór doustny 667 mg/ml, butelka 300 ml
• Lactulosum Hasco (Lactulol), syrop (2,5 g/5 ml), objętość 150 ml
• Lactulosum Aflofarm, syrop (7,5 g/15 ml), opakowanie 150 ml
• Duphalac, roztwór doustny (667 mg/ml), pojemność 150 ml
• Solaq Solinea, syrop w butelce 500 ml
• Solaq Solinea, syrop w opakowaniu 200 ml
• Normalac, syrop (66,7 g/100 ml), butelka 200 ml

W aptekach na terenie Polski można znaleźć szeroki wybór preparatów leczniczych zawierających laktulozę. Dostępne są zarówno syropy o różnych stężeniach i pojemnościach – od mniejszych butelek po większe opakowania rodzinne. Wśród popularnych produktów znajdują się m.in. Lactulosum Polfarmex oraz Lactulose-MIP w kilku wariantach objętościowych. Osoby poszukujące alternatywy mogą sięgnąć także po Duphalac lub jego wersję owocową Duphalac Fruit.

Warto również zwrócić uwagę na preparaty takie jak Solaq Solinea czy Normalac. Wszystkie wymienione leki stosowane są najczęściej w leczeniu zaparć i dostępne bez recepty. Przed użyciem należy zapoznać się z ulotką oraz skonsultować się z farmaceutą lub lekarzem.

Kiedy warto sięgnąć po laktulozę?

Laktuloza to syntetyczny dwucukier w formie płynnej, który charakteryzuje się minimalnym wchłanianiem z przewodu pokarmowego. Jej działanie polega na zatrzymywaniu wody w jelicie grubym poprzez efekt osmotyczny, co prowadzi do zwiększenia objętości i rozluźnienia stolca oraz pobudzenia ruchów jelit.

Preparat ten znajduje zastosowanie przede wszystkim przy przewlekłych zaparciach, a także w leczeniu encefalopatii związanej z niewydolnością wątroby (zarówno w stanach przedśpiączkowych, jak i śpiączkowych). Laktuloza jest również zalecana osobom wymagającym zmiękczenia stolca, na przykład po operacjach odbytu lub jelita grubego oraz przy hemoroidach.

Jak prawidłowo stosować laktulozę – zalecane dawki i wskazówki

Laktuloza jest lekiem, który można podawać zarówno dzieciom, jak i osobom dorosłym, jednak ilość przyjmowanego preparatu powinna być ustalana indywidualnie.

W przypadku zaparć:

Dorośli zwykle przyjmują od 20 do 40 ml laktulozy na dobę, rozdzielając dawkę na kilka porcji. U dzieci dawkowanie zależy od wieku i waha się od 2,5 ml do 15 ml dziennie. Jeśli u dziecka pojawią się wzdęcia, należy zmniejszyć ilość leku do poziomu dobrze tolerowanego.

Encefalopatia wątrobowa:

U dorosłych z objawami śpiączki lub stanem przedśpiączkowym początkowa dawka wynosi zazwyczaj 30-45 ml na dobę w kilku porcjach. W leczeniu podtrzymującym ilość laktulozy dostosowuje się tak, aby pacjent oddawał 2-3 luźne stolce dziennie, a pH stolca mieściło się w zakresie 5,0–5,5.

Podczas długotrwałego stosowania bez nadzoru lekarza może dojść do zaburzeń gospodarki elektrolitowej oraz osłabienia pracy jelit. Często zaleca się rozpoczęcie terapii od wyższych dawek i stopniowe ich zmniejszanie. Niezwykle istotne jest również dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu podczas leczenia lekami osmotycznymi.

Kiedy nie należy stosować laktulozy?

Stosowanie laktulozy jest niewskazane u osób z niedrożnością jelit lub podejrzeniem perforacji przewodu pokarmowego. Lek ten nie powinien być także przyjmowany przez osoby cierpiące na galaktozemię, nietolerancję galaktozy, niedobór laktazy czy zespół złego wchłaniania glukozy i galaktozy.

Ważne informacje i środki ostrożności przy stosowaniu laktulozy

Podczas terapii laktulozą należy pamiętać o regularnym nawadnianiu organizmu – zaleca się spożywanie około 2 litrów płynów dziennie.

Osoby z cukrzycą powinny zachować szczególną ostrożność, ponieważ wyższe dawki laktulozy mogą wpływać na poziom glukozy we krwi, choć standardowe ilości zwykle nie powodują zmian tego parametru.

Przy długotrwałym przyjmowaniu laktulozy wskazane jest monitorowanie stężenia sodu i potasu w surowicy.

Laktuloza nie powinna być stosowana przez osoby z galaktozemią, niedoborem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.

Wpływ laktulozy na działanie innych leków – najważniejsze interakcje

Stosowanie laktulozy może mieć wpływ na skuteczność oraz bezpieczeństwo przyjmowania niektórych leków. Warto zwrócić uwagę na możliwe interakcje, zwłaszcza jeśli pacjent przyjmuje inne substancje czynne z różnych grup terapeutycznych. Poniżej przedstawiono zestawienie wybranych leków, których działanie może ulec zmianie podczas jednoczesnego stosowania z laktulozą.

Zaleca się konsultację z lekarzem lub farmaceutą przed rozpoczęciem terapii laktulozą, szczególnie jeśli pacjent stosuje wymienione powyżej leki. Pozwoli to uniknąć niepożądanych interakcji i zapewnić bezpieczeństwo leczenia.

Czy laktuloza wpływa na zdolność kierowania pojazdami?

Stosowanie laktulozy zazwyczaj nie oddziałuje na umiejętność prowadzenia samochodu. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek efektów ubocznych, ich nasilenie jest z reguły minimalne i nie powinno znacząco wpływać na bezpieczeństwo za kierownicą.

Pozostałe typy interakcji

Stosowanie laktulozy razem z korzeniem lukrecji może prowadzić do zwiększonego ryzyka wystąpienia hipokaliemii.

Bezpieczeństwo stosowania laktulozy w okresie ciąży

Stosowanie laktulozy w zalecanych dawkach podczas ciąży jest uznawane za bezpieczne, ponieważ ogólnoustrojowe wchłanianie tej substancji jest bardzo ograniczone. Dotychczasowe badania na zwierzętach nie wykazały działania embriotoksycznego, teratogennego ani zwiększonego ryzyka wystąpienia wad rozwojowych u płodu. Z tego względu nie przewiduje się negatywnego wpływu laktulozy na przebieg ciąży.

Laktuloza a karmienie piersią – bezpieczeństwo stosowania

Stosowanie laktulozy w zalecanych dawkach podczas karmienia piersią jest uznawane za bezpieczne. Ze względu na bardzo niskie wchłanianie tego leku przez organizm matki, nie przewiduje się, aby miał on wpływ na niemowlę. Aktualne badania nie wykazują, by laktuloza negatywnie oddziaływała na proces laktacji.

Możliwe działania niepożądane

Stosowanie tego preparatu może wiązać się z wystąpieniem różnych działań niepożądanych. U części osób mogą pojawić się łagodne objawy, jednak w rzadkich przypadkach możliwe są także poważniejsze reakcje. Warto pamiętać, że nie każdy użytkownik doświadczy skutków ubocznych, a ich nasilenie oraz rodzaj zależą od indywidualnej reakcji organizmu.

Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące symptomy po zastosowaniu produktu, skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. Regularne monitorowanie swojego stanu zdrowia pozwala na szybkie wykrycie ewentualnych problemów i podjęcie odpowiednich kroków.

Skutki uboczne i konsekwencje przedawkowania laktulozy

Przedłużone przyjmowanie laktulozy w dużych ilościach może prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej, takich jak obniżenie poziomu potasu (hipokaliemia) oraz wzrost stężenia sodu we krwi (hipernatremia), co jest skutkiem częstych, wodnistych wypróżnień.

Dodatkowo, stosowanie wysokich dawek tego preparatu może powodować wystąpienie nudności oraz wymiotów.

Jak działa laktuloza w organizmie?

Laktuloza to sztucznie otrzymywany dwucukier, który praktycznie nie jest wchłaniany w jelicie cienkim. Po dotarciu do jelita grubego zostaje rozłożona przez bakterie na kwasy organiczne, takie jak mlekowy, octowy i mrówkowy. Powstałe kwasy obniżają pH środowiska jelitowego, co sprzyja przekształcaniu amoniaku w niewchłanialne jony amonowe. Dzięki temu zmniejsza się poziom amoniaku we krwi, co jest szczególnie ważne dla osób z encefalopatią wątrobową, ponieważ pomaga zapobiegać zaburzeniom pracy mózgu wywołanym przez toksyczne produkty przemiany materii.

Dodatkowo laktuloza działa osmotycznie – przyciąga wodę do wnętrza jelita, zwiększając objętość i rozluźniając masy kałowe. To pobudza ruchy perystaltyczne jelit i ułatwia wypróżnianie, sprawiając, że proces ten staje się prostszy i mniej uciążliwy.

Proces przyswajania laktulozy w organizmie

Jedynie niewielka ilość laktulozy zostaje zaabsorbowana przez układ pokarmowy.

Usuwanie laktulozy z organizmu

Po spożyciu laktulozy, jedynie śladowe ilości tej substancji są wydalane wraz z moczem – u dorosłych jest to mniej niż 0,4%, natomiast u dzieci, zarówno zdrowych, jak i cierpiących na celiakię, poziom ten nie przekracza 3%.