Naproksen – charakterystyka, historia i zastosowanie

Przykładowe preparaty z naproksenem dostępne w polskich aptekach

• Naproxen Emo, 100 mg/g, żel, 100 g – preparat w postaci żelu, stosowany miejscowo na bóle i stłuczenia.     
• Naxii, 220 mg, tabletki powlekane, 20 szt. – tabletki przeznaczone do łagodzenia bólu, gorączki oraz stanów zapalnych.     
• Naproxen Aflofarm, 200 mg, tabletki, 10 szt. – lek w formie tabletek na ból i gorączkę.     
• Aleve, 220 mg, tabletki powlekane, 24 szt. – środek o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, często stosowany przy reumatyzmie.     
• Naproxen Emo, 100 mg/g, żel, 55 g – żel do stosowania miejscowego na obrzęki i urazy.     
• Apo-Napro, 500 mg, tabletki, 30 szt. – lek w postaci tabletek o wysokiej dawce naproksenu.     
• Naproxen Hasco, 12 mg/g, żel, 50 g – preparat miejscowy na bóle mięśniowe i stawowe.     
• Aleve, 220 mg, tabletki powlekane, 12 szt. – tabletki pomocne przy bólach różnego pochodzenia oraz stanach zapalnych.     
• Naproxen Hasco, 100 mg/g (10%), żel, 50 g – żel przeznaczony do łagodzenia bólu miejscowego.     
• Anapran, 550 mg, tabletki powlekane, 20 szt. – silny lek przeciwbólowy w formie tabletek powlekanych.     
• Naproxen 500 Hasco, 500 mg, tabletki, 30 szt. – preparat doustny o dużej zawartości substancji czynnej.     
• Nalgesin Forte, 550 mg, tabletki powlekane, 30 szt. – lek wykorzystywany przy silniejszych bólach i stanach zapalnych.     
• Anapran, 550 mg, tabletki powlekane, 60 szt. – opakowanie większe dla osób wymagających dłuższego leczenia.     
• Anapran EC, 500 mg, tabletki dojelitowe, 60 szt. – forma dojelitowa dla lepszej tolerancji przez przewód pokarmowy.     
• Nalgesin Forte, 550 mg, tabletki powlekane, 60 szt. – duże opakowanie tabletek na silny ból i stany zapalne.     
• Apo-Napro, 250 mg, tabletki, 30 szt. – lek doustny o umiarkowanej dawce naproksenu.     
• Nalgesin Forte, 550 mg, tabletki powlekane, 20 szt. – środek przeciwbólowy dostępny w średnim opakowaniu.     
• Anapran EC, 500 mg, tabletki dojelitowe ,20 szt. – preparat z naproksenem w postaci tabletek dojelitowych dla ochrony żołądka.     
• Naproxen 500 Hasco ,500 mg ,tabletki ,15 szt. – mniejsze opakowanie tabletek o wysokiej dawce substancji czynnej.     
• Nalgesin Forte ,550 mg ,tabletki powlekane ,10 szt. – niewielkie opakowanie leku na krótkotrwałe dolegliwości bólowe.     

Najczęstsze zastosowania naproksenu

Naproksen jest lekiem szeroko wykorzystywanym w leczeniu różnego rodzaju schorzeń związanych z bólem i stanem zapalnym. Szczególnie często stosuje się go przy chorobach reumatycznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze postaci tej choroby, zwyrodnienia stawów oraz zesztywniające zapalenie kręgosłupa.

• reumatoidalne zapalenie stawów (gościec stawowy);
• młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów;
• choroba zwyrodnieniowa stawów;
• zesztywniające zapalenie kręgosłupa.

Dodatkowo naproksen bywa pomocny w łagodzeniu dolegliwości bólowych o umiarkowanym nasileniu, takich jak bóle głowy, zębów czy mięśniowo-stawowe. Lek ten znajduje także zastosowanie w przypadku bolesnych miesiączek oraz ostrych ataków dny moczanowej. Ze względu na swoje właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne, naproksen jest wykorzystywany również po zabiegach chirurgicznych, w tym po ekstrakcji zębów.

Lek ten sprawdza się także w terapii urazów narządu ruchu oraz stanów zapalnych tkanek okołostawowych. Może być stosowany przy bólach lędźwiowych, skręceniach, zwichnięciach czy stłuczeniach oraz w leczeniu powysiłkowych urazów.

• zapalenia ścięgien, kaletek i pochewek maziowych;
• urazy takie jak skręcenia, zwichnięcia czy stłuczenia;
• bóle dolnej części pleców;
• urazy powstałe po wysiłku fizycznym.

Naproksen może być również stosowany wspomagająco przy gorączce oraz objawach przeziębienia.

Jak prawidłowo stosować naproksen – zalecenia dotyczące dawkowania

Naproksen należy przyjmować w możliwie najniższej skutecznej dawce i przez jak najkrótszy czas, aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych. Lek ten dostępny jest w różnych postaciach – doustnej (tabletki), doodbytniczej (czopki) oraz jako żele do stosowania miejscowego. Zaleca się zażywanie tabletek podczas posiłku lub tuż po nim.

Dobór odpowiedniej dawki naproksenu uzależniony jest od wieku, masy ciała, rodzaju schorzenia oraz obecności innych chorób współistniejących. Maksymalna ilość naproksenu, jaką można przyjąć w ciągu doby, to 1250 mg – dotyczy to zarówno tabletek, jak i czopków.

W leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów oraz innych chorób o podłożu zapalnym stawów zwykle stosuje się od 500 do 1000 mg na dobę. W przypadku nasilenia objawów lekarz może zwiększyć dawkę do 750–1000 mg dziennie. Przy umiarkowanych urazach lub schorzeniach układu ruchu nie należy przekraczać dobowej dawki 1250 mg; kolejne porcje leku można przyjmować co 6–8 godzin, zależnie od potrzeb.

Podczas ostrych ataków dny moczanowej naproksen podaje się co 8 godzin aż do ustąpienia objawów, jednak bez przekraczania maksymalnej dawki dobowej. W przypadku migreny zaleca się przyjęcie pierwszej dawki natychmiast po pojawieniu się symptomów, a ewentualną kolejną porcję można zastosować dopiero po upływie minimum pół godziny.

Miejscowe preparaty z naproksenem w postaci żelu mogą być aplikowane na skórę nawet pięć razy dziennie, dostosowując ilość żelu do powierzchni zmienionej chorobowo. Maksymalna ilość naproksenu przenikanego przez skórę nie powinna przekroczyć 500 mg na dobę, a terapia miejscowa nie powinna trwać dłużej niż tydzień.

U osób starszych oraz pacjentów z niewydolnością nerek (GFR poniżej 30 ml/min) lub zaburzeniami funkcji wątroby konieczne jest indywidualne dostosowanie dawki przez lekarza.

W jakich sytuacjach nie należy stosować naproksenu?

Naproksen nie powinien być przyjmowany przez osoby, które wykazują uczulenie na tę substancję lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, zwłaszcza jeśli w przeszłości pojawiły się takie objawy jak astma oskrzelowa, pokrzywka czy nieżyt nosa po ich zażyciu.

Lek ten jest również przeciwwskazany w przypadku występowania określonych schorzeń współistniejących, do których należą:

• zaawansowana niewydolność nerek,
• ciężkie zaburzenia pracy wątroby,
• problemy z sercem, w tym niewydolność mięśnia sercowego,
• wrzody żołądka lub krwawienia z przewodu pokarmowego oraz inne poważne choroby układu trawiennego,
• plamica (czyli skaza krwotoczna),
• trzeci trymestr ciąży.

Zawsze przed rozpoczęciem leczenia naproksenem warto skonsultować się z lekarzem i poinformować go o wszystkich chorobach przewlekłych oraz wcześniejszych reakcjach alergicznych na leki.

Ważne środki ostrożności i przeciwwskazania przy stosowaniu naproksenu

Naproksen, dostępny bez recepty, może być składnikiem różnych preparatów pod odmiennymi nazwami handlowymi. Stosowanie kilku takich leków jednocześnie niesie ryzyko przedawkowania i nasilenia działań niepożądanych, zwłaszcza tych dotyczących układu pokarmowego. Długotrwałe przyjmowanie naproksenu powinno odbywać się pod kontrolą lekarza, gdyż zwiększa się wtedy prawdopodobieństwo wystąpienia krwawień z przewodu pokarmowego, a nawet poważnych powikłań, takich jak owrzodzenia czy perforacje.

Pacjenci zażywający leki przeciwzakrzepowe lub kwas acetylosalicylowy w dawkach przeciwzakrzepowych powinni zachować szczególną ostrożność – w wielu przypadkach konieczne jest zastosowanie leków osłonowych oraz ewentualna korekta dawek, ponieważ naproksen może nasilać działanie antyagregacyjne tych substancji.

Osoby cierpiące na przewlekłe choroby, takie jak astma oskrzelowa, wrzodziejące zapalenie okrężnicy czy choroba Crohna, mogą doświadczyć pogorszenia objawów podczas terapii naproksenem. Również pacjenci z chorobami serca i naczyń powinni być leczeni z rozwagą, gdyż lek ten może zwiększać ryzyko obrzęków oraz zakrzepicy.

• niewyrównane nadciśnienie
• miażdżyca tętnic obwodowych
• choroba tętnic mózgowych
• niewydolność serca
• choroba wieńcowa

Szczególna ostrożność zalecana jest także u osób starszych, pacjentów z zaburzeniami pracy nerek czy alkoholową marskością wątroby. Ponieważ naproksen wydalany jest głównie przez nerki, w tych przypadkach warto rozważyć zmniejszenie dobowej dawki leku.

Lek ten może maskować objawy infekcji poprzez swoje działanie przeciwgorączkowe, co czasem utrudnia postawienie właściwej diagnozy. U osób nadwrażliwych na niesteroidowe leki przeciwzapalne istnieje ryzyko wystąpienia ciężkich reakcji alergicznych – nawet wstrząsu anafilaktycznego lub reakcji anafilaktoidalnej.

Naproksen może również wywoływać zaburzenia widzenia związane ze stanami zapalnymi nerwu wzrokowego; jeśli pojawią się takie objawy, wskazane jest wykonanie badania okulistycznego. Pacjenci z toczniem rumieniowatym układowym lub innymi schorzeniami tkanki łącznej są bardziej narażeni na rozwój aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych podczas terapii tym lekiem.

W trakcie stosowania naproksenu mogą pojawić się różnorodne reakcje skórne – od łagodnych wysypek po ciężkie stany takie jak złuszczające zapalenie skóry czy zespół Stevensa-Johnsona. Choć przypadki śmiertelne są bardzo rzadkie, należy zachować czujność wobec wszelkich zmian skórnych.

Kobiety planujące ciążę powinny rozważyć odstawienie naproksenu, ponieważ jego stosowanie może czasowo utrudniać zajście w ciążę.

Najważniejsze interakcje naproksenu z innymi lekami