Fenylefryna – właściwości, zastosowania i charakterystyka

Preparaty dostępne w Polsce zawierające fenylefrynę

• Neosynephrin-Pos, 10%, krople do oczu, 10 ml
• Coldrex Junior C, proszek do sporządzania roztworu doustnego, 10 saszetek
• Sinumedin, (1,5 mg + 2,5 mg)/ml, aerozol do nosa, 15 ml
• FluControl Max, 650 mg+10 mg+4 mg, tabletki powlekane, 10 szt.
• Otrivin Allergy, 2,5mg+0,25mg/ml, aerozol do nosa, 15 ml

Zastosowania fenylefryny w medycynie

Fenylefryna znajduje zastosowanie w leczeniu obrzęku błony śluzowej nosa oraz trąbki słuchowej. W okulistyce lek ten jest używany przed zabiegami, które wymagają rozszerzenia źrenicy i zwężenia naczyń krwionośnych.

Jak prawidłowo stosować fenylefrynę – zalecane dawki

Fenylefryna może być podawana różnymi drogami, a jej dawkowanie zależy od wskazania oraz wieku pacjenta. W przypadku aplikacji doustnej zwykle stosuje się jednorazowo 5–10 mg, przy czym maksymalna ilość przyjmowana w ciągu doby nie powinna przekraczać 20–40 mg.

Podanie domięśniowe lub podskórne obejmuje dawki w zakresie 2–5 mg, natomiast dożylnie lek ten zazwyczaj podaje się w ilości od 0,2 do 0,5 mg.

W okulistyce, podczas zabiegów, fenylefrynę często stosuje się bezpośrednio do komory oka w dawce około 0,62 mg lub miejscowo w postaci kropli o stężeniu 10% – wtedy zaleca się zakroplenie jednej kropli na pół godziny przed planowanym zabiegiem.

Jeśli lek aplikuje się na błonę śluzową nosa, typowe dawki mieszczą się w przedziale od 0,4 do 3 mg na dobę. Ostateczna ilość leku jest zawsze dostosowywana indywidualnie, biorąc pod uwagę zarówno wiek pacjenta, jak i rodzaj schorzenia.

Kiedy nie należy stosować fenylefryny?

Fenylefryna nie powinna być podawana osobom, które wykazują nadwrażliwość na ten składnik.

Nie zaleca się stosowania doustnych i donosowych preparatów z fenylefryną u dzieci poniżej 6. roku życia.

Kropli o stężeniu 10% nie wolno aplikować niemowlętom ani pacjentom z tętniakiem.

Przeciwwskazaniem jest również przyjmowanie inhibitorów MAO lub zakończenie takiej terapii w ciągu ostatnich dwóch tygodni.

Ważne zalecenia i środki ostrożności przy stosowaniu fenylefryny

Fenylefrynę w formie sprayu do nosa należy stosować maksymalnie przez 5–7 dni, ponieważ dłuższe używanie może prowadzić do rozwoju tolerancji oraz zwiększa ryzyko wystąpienia ogólnoustrojowych skutków ubocznych.

Szczególną ostrożność podczas terapii fenylefryną powinny zachować osoby z takimi schorzeniami jak cukrzyca, nadczynność tarczycy, przerost prostaty, choroby serca i naczyń, nadciśnienie tętnicze czy podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Wpływ fenylefryny na działanie innych leków – przegląd interakcji

Fenylefryna może wchodzić w interakcje z różnymi substancjami czynnymi, co może wpływać na skuteczność leczenia lub zwiększać ryzyko działań niepożądanych. Warto zwrócić uwagę na możliwe reakcje z lekami przeciwzapalnymi, antydepresantami oraz środkami stosowanymi w chorobach serca. Poniżej przedstawiono zestawienie wybranych substancji czynnych i ich grup farmakologicznych, które mogą oddziaływać z fenylefryną.

Zawsze przed zastosowaniem fenylefryny warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, szczególnie jeśli przyjmujesz inne leki wymienione powyżej. Pozwoli to uniknąć niepożądanych interakcji i zapewnić bezpieczeństwo terapii.

Wpływ fenylefryny na działanie alkoholu

Stosowanie fenylefryny może powodować szybsze rozkładanie alkoholu w organizmie.

Bezpieczeństwo kierowania pojazdami podczas stosowania fenylefryny

Podczas przyjmowania fenylefryny mogą wystąpić skutki uboczne, dlatego zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności podczas prowadzenia pojazdów oraz obsługi maszyn w ruchu.

Bezpieczeństwo stosowania fenylefryny w okresie ciąży

Stosowanie fenylefryny w czasie ciąży nie jest zalecane.

Fenylefryna a karmienie piersią – co warto wiedzieć?

Fenylefryna została sklasyfikowana przez profesora Hale’a jako lek z grupy L3. Oznacza to, że jej przyjmowanie przez matkę karmiącą powinno być rozważane jedynie w sytuacjach, gdy potencjalne korzyści dla zdrowia matki są większe niż możliwe zagrożenia dla dziecka.

Możliwe działania niepożądane

Stosowanie tego produktu może wiązać się z wystąpieniem pewnych niepożądanych reakcji. U części osób mogą pojawić się łagodne lub umiarkowane skutki uboczne, które zazwyczaj ustępują samoistnie po krótkim czasie. W rzadkich przypadkach mogą jednak wystąpić poważniejsze objawy, wymagające konsultacji z lekarzem. Warto zapoznać się z potencjalnymi działaniami niepożądanymi przed rozpoczęciem stosowania preparatu.

Pozostałe możliwe działania niepożądane

Stosowanie fenylefryny w formie kropli do oczu może prowadzić do takich objawów jak zaczerwienienie, obrzęk powiek, pieczenie oraz niewyraźne widzenie. U niektórych osób mogą wystąpić także bóle głowy lub zrogowacenie spojówki.

Podanie fenylefryny do nosa bywa przyczyną uczucia suchości i pieczenia błony śluzowej nosa.

Jakie są skutki przedawkowania fenylefryny?

Przedawkowanie fenylefryny może prowadzić do różnych objawów, takich jak bóle głowy, zawroty głowy, uczucie niepokoju, dezorientacja, nadmierna senność lub trudności z zasypianiem, drżenie mięśni oraz zaburzenia pracy serca – zarówno w postaci przyspieszonego (tachykardia), jak i zwolnionego (bradykardia) rytmu. Możliwe są także wahania ciśnienia tętniczego – zarówno jego wzrost, jak i spadek.

Do innych symptomów należą duszność, trudności lub ból podczas oddawania moczu, a nawet całkowite zatrzymanie moczu. U niektórych osób mogą pojawić się reakcje skórne, takie jak pokrzywka czy rozszerzenie źrenic.

W przypadku poważnego przedawkowania mogą wystąpić groźne dla życia stany: nagłe zaburzenia krążenia, zapaść sercowo-naczyniowa, problemy z oddychaniem (depresja oddechowa), drgawki oraz ciężkie arytmie serca.

Jak działa fenylefryna?

Fenylefryna, w zależności od sposobu zastosowania, może prowadzić do rozszerzenia źrenic lub obkurczenia naczyń krwionośnych. Efekt ten wynika z jej zdolności do aktywowania receptorów alfa-adrenergicznych obecnych w ścianach naczyń.

Proces wchłaniania fenylefryny

Po doustnym zażyciu fenylefryny jej biodostępność wynosi około 38%. Warto również zaznaczyć, że przy aplikacji miejscowej w dużych stężeniach oraz w przypadku uszkodzenia rogówki, lek może osiągać znaczące poziomy ogólnoustrojowe.

Rozprzestrzenianie się fenylefryny w organizmie

Po jednorazowym zastosowaniu fenylefryny jej objętość dystrybucji szacowana jest na około 40 litrów.

Proces rozkładu fenylefryny w organizmie

W organizmie człowieka fenylefryna ulega przemianom głównie w obrębie jelita cienkiego. W wyniku tych procesów powstaje przede wszystkim kwas m-hydroksymigdałowy jako główny metabolit.

Proces usuwania fenylefryny z organizmu

Większość fenylefryny jest eliminowana przez nerki i wydalana wraz z moczem. Szacuje się, że tylko niewielka część dawki przyjętej doustnie, bo około 2–6%, opuszcza organizm w niezmienionej formie.