Antytoksyna przeciwko jadowi żmij europejskich – historia, zastosowanie i właściwości
Rok wprowadzenia na rynek
1938
Substancje aktywne
antytoksyna jadu żmij
Działanie antytoksyny jadu żmij
działanie odtruwające (antidotum)
Postacie antytoksyny jadu żmij
roztwór przeznaczony do iniekcji
Układy narządowe
układ odpornościowy (immunologiczny)
Specjalności medyczne
medycyna ratunkowa, choroby wewnętrzne
Rys historyczny antytoksyny jadu żmij
Pierwsza polska antytoksyna przeciwko jadowi żmij została opracowana i wprowadzona do obrotu już w 1938 roku. Początkowo jej produkcją zajmował się Zakład Surowic i Szczepionek, natomiast od 1958 roku preparat ten powstaje w warszawskiej Wytwórni Surowic i Szczepionek Biomed. Każdego roku w Polsce produkuje się około 4000 opakowań tego leku, zgodnie z bieżącym zapotrzebowaniem. Antytoksyna ta trafia nie tylko na rynek krajowy, ale jest również eksportowana do Czech, Słowacji oraz na Ukrainę.
Kiedy należy podać antytoksynę przeciwko jadzie żmii?
Antytoksyna przeciw jadzie żmii jest przeznaczona do stosowania u osób ukąszonych przez europejskie żmije zygzakowate. Preparat ten zawiera specyficzną immunoglobulinę IgG pochodzącą od koni, które zostały uprzednio uodpornione na jad tych węży. Głównym zadaniem antytoksyny jest unieszkodliwienie toksyn obecnych w organizmie po ukąszeniu.
Jak prawidłowo podawać antytoksynę przeciwko jadom żmij
Przed rozpoczęciem leczenia antytoksyną zaleca się wykonanie próby śródskórnej, aby sprawdzić, czy pacjent nie wymaga wcześniejszego odczulania.
Antytoksyna przeciwko jadom żmij jest aplikowana domięśniowo.
Ilość podawanej substancji zależy od stanu zdrowia osoby poszkodowanej oraz ewentualnej potrzeby powtórzenia dawki.
Standardowa dawka dla dorosłych wynosi zazwyczaj 500 j.a.
Kiedy nie należy stosować antytoksyny przeciwko jadzie żmij
Podstawowym powodem, dla którego nie powinno się podawać antytoksyny na jad żmii, jest uczulenie na jej składnik aktywny.
Ważne środki ostrożności przy podawaniu antytoksyny przeciwko jadom żmij
Przed rozpoczęciem leczenia antytoksyną przeciwko jadom żmij, lekarz powinien zebrać szczegółowy wywiad dotyczący alergii oraz stosowania leków przeciwhistaminowych przez pacjenta.
Jeśli u pacjenta występuje uczulenie na białko końskie lub inne alergie, a zastosowanie antytoksyny jest niezbędne, należy rozważyć jej podanie w połączeniu z odpowiednimi lekami lub zastosować metodę odczulania.
Bezpieczeństwo stosowania antytoksyny jadu żmij a prowadzenie pojazdów
Stosowanie antytoksyny przeciwko jadom żmij nie wpływa negatywnie na umiejętność kierowania pojazdami ani obsługę maszyn. Nie odnotowano działań ubocznych, które mogłyby ograniczać sprawność w tych czynnościach.
Bezpieczeństwo stosowania antytoksyny jadu żmij u kobiet w ciąży
Ostrożność jest zalecana podczas podawania antytoksyny jadu żmij kobietom w ciąży, ponieważ obecnie brakuje wystarczających informacji na temat jej wpływu na przebieg ciąży.
Bezpieczeństwo stosowania antytoksyny jadu żmij podczas karmienia piersią
Ostrożność jest zalecana w przypadku podawania antytoksyny jadu żmij kobietom karmiącym piersią, ponieważ obecnie nie dysponujemy wystarczającą ilością informacji na temat jej wpływu w okresie laktacji.
Pozostałe potencjalne działania niepożądane
Wśród możliwych powikłań po podaniu domięśniowym mogą wystąpić reakcje alergiczne, takie jak wstrząs anafilaktyczny czy choroba posurowicza, objawiająca się m.in. gorączką, pokrzywką, obrzękiem stawów, powiększeniem węzłów chłonnych oraz uszkodzeniem nerek. Dodatkowo mogą pojawić się dolegliwości w miejscu iniekcji, a także zapalenie nerwów – zarówno splotu barkowego, jak i nerwów obwodowych lub czaszkowych. W rzadkich przypadkach może dojść do ostrego idiopatycznego zapalenia wielonerwowego.
Skutki uboczne nadmiernej dawki antytoksyny przeciwko jadzie żmii
Przekroczenie zalecanej ilości antytoksyny może prowadzić do zwiększenia intensywności działań niepożądanych związanych z jej stosowaniem.
Jak działa antytoksyna przeciwko jadom żmij
Antytoksyna neutralizuje toksyczne działanie jadu żmii poprzez specyficzne połączenie się przeciwciał z obecnymi w jadzie antygenami. W wyniku tej reakcji szkodliwe właściwości jadu zostają zablokowane, co zapobiega jego negatywnemu wpływowi na organizm.
Proces przyswajania antytoksyny po ukąszeniu żmii
Po domięśniowym podaniu substancji czynnej, antytoksyna jadu żmii zostaje całkowicie wchłonięta w ciągu 24 do 48 godzin.
Proces rozprzestrzeniania się antytoksyny żmijowej w organizmie
Po podaniu, substancja czynna przenika z tkanek do krwi poprzez prostą dyfuzję.
Proces rozkładu antytoksyny po ukąszeniu żmii
Badania wykazały, że aktywna substancja utrzymuje się w organizmie przez około 2–3 dni. Kompleks powstały z połączenia przeciwciał (antytoksyny) i jadu żmii (antygenu) jest następnie usuwany przez komórki fagocytujące.
Jak długo organizm usuwa antytoksynę po ukąszeniu żmii?
Proces usuwania antytoksyny jadu żmii z organizmu trwa zazwyczaj od ośmiu do dwunastu dni.


