Brusznica – naturalny sposób na rozjaśnienie i wyrównanie kolorytu skóry

Właściwości, zastosowania i tradycje związane z borówką brusznicą

Borówka brusznica od wieków wykorzystywana jest zarówno w medycynie naturalnej, jak i w kuchni oraz kosmetyce. Jej liście są cenione przede wszystkim za działanie antybakteryjne i przeciwzapalne, szczególnie w przypadku infekcji dróg moczowych. Dzięki obecności glikozydów fenolowych, preparaty z liści tej rośliny pomagają łagodzić stany zapalne oraz wspierają odkażanie układu moczowego.

Oprócz tego, badania naukowe sugerują, że substancje zawarte w liściach borówki mogą ograniczać rozwój bakterii Helicobacter pylori, które odpowiadają za powstawanie wrzodów żołądka. Liście wykazują także pewne właściwości przeciwbiegunkowe.

Coraz więcej uwagi poświęca się także owocom borówki brusznicy. Wyniki badań na zwierzętach wskazują, że składniki obecne w owocach mogą wpływać na aktywność enzymów trawiących tłuszcze, co otwiera perspektywy wykorzystania tej rośliny w profilaktyce otyłości.

Wyciągi z liści borówki znalazły również zastosowanie w kosmetologii – znane są z działania rozjaśniającego przebarwienia skóry i wspomagają walkę z nierównym kolorytem cery.

Owoce borówki brusznicy chętnie wykorzystuje się do przygotowywania przetworów takich jak dżemy, soki czy kompoty, a także jako dodatek do deserów.

Z borówką brusznicą wiążą się także liczne wierzenia ludowe. Dawniej przypisywano jej magiczną moc ochrony przed złymi urokami – noszono przy sobie suszone liście tej rośliny, by odpędzić pecha i nieczyste intencje. Według legendy owoce borówki były kiedyś trujące, lecz zostały oczyszczone przez boską interwencję i odtąd stały się bezpieczne dla ludzi.

Charakterystyka borówki brusznicy – pochodzenie, wygląd i właściwości

Borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea) to niewielka krzewinka z rodziny wrzosowatych (Ericaceae), która naturalnie występuje w Europie, Azji oraz Ameryce Północnej. Preferuje stanowiska dobrze nasłonecznione i kwaśne podłoże, gdzie często tworzy zwarte skupiska. Roślina osiąga wysokość do 20 cm, a jej pędy są pokryte drobnymi, skórzastymi liśćmi o jajowatym lub eliptycznym kształcie i charakterystycznie podwiniętych brzegach.

W okresie od maja do lipca na krzewach pojawiają się kwiaty w formie małych dzwonków, najczęściej białe lub różowe. Owoce borówki brusznicy to intensywnie czerwone jagody, które czasem nabierają pełnej barwy dopiero po zbiorze.

W celach farmaceutycznych wykorzystuje się przede wszystkim liście tej rośliny (Folium Vitis idaeae), zbierane latem – od czerwca do sierpnia. Liście powinny zawierać minimum 4% glikozydów fenolowych w przeliczeniu na arbutynę. Warto również wspomnieć, że świeże owoce borówki brusznicy (Fructus Vitis idaeae) mają zastosowanie zarówno w kuchni, jak i w ziołolecznictwie.

Najważniejsze składniki i właściwości borówki brusznicy

Liście oraz owoce borówki brusznicy są bogate w związki fenolowe, takie jak glikozydy fenolowe (arbutyna, hydrochinon), a także ich pochodne – kawoiloarbutyna i 6-acetyloarbutyna. W liściach znajduje się również znaczna ilość garbników katechinowych, których zawartość może sięgać nawet 10%, oraz flawonoidy, głównie mirycetyna i kwercetyna.

Obecność garbników katechinowych sprawia, że zarówno liście, jak i owoce tej rośliny wykazują działanie przeciwbiegunkowe. Dodatkowo, najnowsze badania na zwierzętach sugerują, że fenole obecne w owocach borówki mogą ograniczać aktywność lipazy trzustkowej – enzymu odpowiedzialnego za rozkład tłuszczów – co może prowadzić do zmniejszenia odkładania się tkanki tłuszczowej.

Arbutyna zawarta w preparatach z borówki brusznicy hamuje produkcję melaniny w skórze, dzięki czemu kosmetyki z jej ekstraktem pomagają rozjaśniać przebarwienia i poprawiają koloryt cery. W przewodzie pokarmowym arbutyna przekształca się pod wpływem enzymów do hydrochinonu, który następnie wiąże się z kwasem siarkowym lub glukuronowym i jest transportowany w tej postaci. W przypadku infekcji bakteryjnych, gdy pH moczu wzrasta do około 8, środowisko zasadowe sprzyja uwalnianiu wolnego hydrochinonu o silnych właściwościach antybakteryjnych.

Jak prawidłowo stosować i dawkować borówkę brusznicę?

Przygotowując napar z liści borówki brusznicy, należy pamiętać o systematyczności oraz o tym, by każdorazowo przygotowywać świeży odwar. Aby go sporządzić, wsyp około 2 gramy suszonych liści do 200 ml chłodnej wody, następnie powoli doprowadź do wrzenia i gotuj przez pięć minut.

Wyciągi z liści lub owoców borówki często znajdują zastosowanie w kosmetykach łagodzących podrażnienia skóry – najlepiej aplikować je wieczorem, aby wspomóc regenerację i zmniejszyć zaczerwienienia.

Wpływ borówki brusznicy na działanie leków i ziół

Wyciągi oraz napary z borówki brusznicy nie powinny być stosowane jednocześnie z preparatami, które prowadzą do zakwaszenia moczu. Obniżenie pH moczu może osłabić właściwości przeciwbakteryjne tej rośliny.

Borówka brusznica – możliwe działania niepożądane i skutki nadmiernego spożycia

Zbyt częste przyjmowanie preparatów z borówki brusznicy, ze względu na obecność garbników, może prowadzić do podrażnienia śluzówki żołądka oraz powodować zaparcia.

W przypadku spożycia nadmiernych ilości wyciągów z tej rośliny mogą pojawić się dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak wymioty czy nudności.

Preparaty z borówką brusznicą dostępne w aptekach

• Wśród produktów zawierających borówkę brusznicę można znaleźć zarówno preparaty złożone, jak i jednoskładnikowe. Przykładem są tabletki Urosept, które występują w opakowaniach po 60 lub 30 sztuk. Oprócz liści borówki brusznicy, w ich składzie znajdują się również takie składniki jak brzoza, fasola, pietruszka, rumianek oraz cytrynian potasu i sodu. Preparaty te polecane są szczególnie osobom zmagającym się z infekcjami dróg moczowych czy kamicą nerkową.
• Dla osób preferujących naturalne rozwiązania dostępny jest także suszony liść borówki brusznicy (50 g), który można stosować jako pojedyncze zioło do przygotowywania naparów wspomagających pracę układu moczowego.

Preparaty i produkty z borówką brusznicą dostępne na rynku

• ZIELNIK DOZ Żurawina z borówką, herbatka owocowa z hibiskusem, 30 x 2,5 g
• Nefrocal, tabletki, 60 szt.

Wybrane kosmetyki z ekstraktem z borówki brusznicy

• Wśród produktów z dodatkiem borówki brusznicy warto zwrócić uwagę na krem do twarzy na dzień marki Vianek (50 ml), który wspiera skórę naczynkową, łagodzi podrażnienia oraz redukuje zaczerwienienia.
• Dla osób poszukujących ochrony ust przed słońcem i przesuszeniem, ciekawą propozycją jest balsam do ust Green Pharmacy o działaniu witaminowym, łączący ekstrakt z brusznicy i żurawiny oraz filtr SPF 10 (3,6 g).
• Natomiast krem do twarzy Nacomi Next LVL SPF 50 UV City (50 ml) zapewnia wysoką ochronę przeciwsłoneczną i zapobiega wysuszaniu skóry, jednocześnie korzystając z dobroczynnych właściwości borówki brusznicy.

Właściwości i efekty działania

• wykazuje działanie przeciwbiegunkowe
• posiada właściwości ściągające
• działa antyseptycznie, wspierając ochronę przed drobnoustrojami
• wpływa na zwiększenie ilości wydalanego moczu, wykazując efekt diuretyczny

Różnorodne warianty i sposoby stosowania

Na rynku dostępnych jest wiele różnych postaci tego produktu. Można go spotkać w formie żelków, kapsułek czy tabletek. Popularnością cieszą się także susz oraz preparaty do pielęgnacji włosów, takie jak szampony i odżywki. Wśród opcji znajduje się również krem przeznaczony do stosowania zewnętrznego.

• żelki
• kapsułka
• tabletka
• susz
• szampony i odżywki do włosów
• krem

Najważniejsze składniki czynne

Wśród najistotniejszych związków obecnych w tej roślinie można wymienić między innymi arbutynę, kwercetynę oraz garbniki. Ponadto, w jej składzie znajdują się także mirycetyna, kwas ursolowy i kawoiloarbutyna. To właśnie te substancje odpowiadają za cenne właściwości surowca.

• arbutyna
• kwercetyna
• garbniki
• mirycetyna
• kwas ursolowy
• kawoiloarbutyna

Wykorzystywane części roślin

Do celów przetwórczych najczęściej pozyskuje się liście oraz owoce danej rośliny.

• liście
• owoce